Коосновачот на Мајкрософт, Бил Гејтс, како и бројни светски извештаи, предупредуваат дека вештачката интелигенција (ВИ) веќе го менува глобалниот пазар на трудот. Автоматизацијата брзо се шири, особено кога станува збор за рутински и повторувачки задачи, но транзицијата кон таканаречена „економија на вештачка интелигенција“ мора внимателно да се управува, за да не се предизвикаат негативни последици врз работната сила.
Гејтс постојано нагласува дека ВИ ќе го трансформира начинот на кој работиме, но и дека отвора клучни прашања – првенствено, во кои сектори човечкото присуство останува суштинско.
Програмирањето – нова писменост
Според Гејтс, програмирањето не е само техничко знаење, туку модерна форма на писменост. Тој истакнува дека иако ВИ денес може да пишува код, и понатаму ѝ е потребно човечко водство. Програмерите се клучни за откривање грешки, препознавање на пристрасности и имплементација на етички стандарди. Без овие елементи, предупредува Гејтс, автоматизираните системи лесно можат да станат непредвидливи, па дури и опасни.
Биологијата – науката на нашето време
Гејтс го посочува и брзиот развој во биотехнологијата, генетскиот инженеринг и персонализираната медицина, каде што, според него, ВИ има ограничена примена. Одлуките во здравството бараат човечка проценка, емпатија и комплексно разбирање – нешта што технологијата сè уште не може да ги замени.
„Биологијата стана науката на нашето време“, изјави Гејтс, нагласувајќи ја важноста на експертизата и хуманата перспектива во решавањето на здравствени кризи.
Клучна улога на енергетските експерти
Во контекст на климатските промени и потребата за транзиција кон обновливи извори на енергија, Гејтс посочува дека енергетските експерти се во првите редови. Тие развиваат технологии како што се заробување на јаглерод диоксид и употреба на зелен водород – процеси што бараат иновации, но и стратешко размислување што ВИ не може целосно да го реплицира.
Генеративна ВИ: Промена, не укинување на работни места
Според заедничка студија на Меѓународната организација на трудот (МОТ) и полскиот институт НАСК, генеративната ВИ потенцијално може да влијае на 25% од работните места на глобално ниво. Сепак, извештајот не предвидува масовни отпуштања, туку трансформација на начинот на кој се извршуваат задачите.
Најизложени се рутинските, административни занимања, додека професиите што бараат експертиза, како програмирање, биологија и енергетика, покажуваат висока отпорност.
Човечкиот фактор останува пресуден
Заклучокот е јасен: вештачката интелигенција нема целосно да ги замени луѓето, туку ќе ја редефинира природата на многу професии. Работните места кои бараат креативност, критичко размислување и прилагодливост ќе останат во доменот на човечката работа – и тоа уште долго време.
