Во својот Извештај за напредокот на Република Северна Македонија за 2025 година, Европската комисија (ЕК) констатира дека државата продолжила да работи на владеењето на правото и реформата на јавната администрација, како и на Акцискиот план за заштита на малцинствата. Сепак, ЕК потенцира дека е од „клучно значење“ да се завршат сите подготвителни активности, пред сè усвојувањето на уставните амандмани, кои се предуслов за отворање на Кластерот „Основни вредности“.
ЕК потсетува дека по првата Меѓувладина конференција (јули 2022), скрининг процесот заврши во декември 2023 година, но Советот јасно ги изложи условите: пристапните преговори по Првиот кластер ќе се отворат откако ќе бидат усвоени уставните амандмани.
Главни позитивни оценки и напредок
Усогласеност со ЕУ: Земјата ја одржа својата целосна усогласеност со заедничката надворешна и безбедносна политика на ЕУ, вклучително и во врска со војната на Русија против Украина, што испраќа „силен сигнал за својот стратешки избор“.
Регионална интеграција: Македонија активно се вклучи во новиот План за раст на Западниот Балкан и започна со спроведување на четирите столба за постепена интеграција во единствениот пазар.
Реформска агенда: Усвоена е Агендата за реформи, која покрива области како управување, зелена/дигитална транзиција, човечки капитал и владеење на правото.
Добрососедство: Постојните билатерални договори со Грција (Преспанскиот договор) и Бугарија (Договорот за пријателство) треба да се спроведуваат со добра волја.
Меѓуетнички односи: Односите останаа стабилни, а Охридскиот рамковен договор продолжи да се спроведува.
Главни предизвици и препораки
Судство и корупција: Потребно е забрзување на судските реформи, зајакнување на Судскиот совет и превенција и борба против корупцијата, која е „прашање од сериозна загриженост“.
Парламент: Политичката поларизација продолжи, одложувајќи го усвојувањето на важни реформи и именувања. Се препорачува ограничување на употребата на скратени процедури за донесување закони.
Локална самоуправа: Итно е потребна сеопфатна реформа на локалната самоуправа, а дијалогот меѓу нивоата на власт треба да се зајакне.
Човекови права: Препораки за подобрување на условите во затворите, зајакнато финансирање на Народниот правобранител и Комисијата за дискриминација, како и поддршка за ранливите категории деца (жртви на насилство, Роми, деца со попреченост).
Слобода на изразување: Иако е постигнат одреден напредок со Законот за медиуми, предизвик останува транспарентноста на сопственоста на медиумите и справувањето со заканите и насилството врз новинарите.
ЕК препорачува „трајни и решителни чекори“ за забрзување на спроведувањето на сите реформи поврзани со ЕУ и зајакнување на преговарачките структури со постигнување на здрава координација меѓу ресорните министерства.
