Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини (МЕРМС) наплатило 546,9 милиони денари од концесионерите во првата половина на 2025 година, што е за 126% повеќе во споредба со истиот период минатата година. Овој рекорд се должи на повисоките тарифи и построгата контрола.
Според законот, 78% од овие средства одат директно во буџетите на општините каде што се наоѓаат рудниците, а остатокот од 22% во државната каса. Оваа финансиска инјекција им овозможува на локалните власти да инвестираат во патишта, здравство, образование и заштита на животната средина.
Зголемените приходи се резултат на новиот Тарифник, кој стапи на сила на почетокот на 2025 година. Надоместоците за експлоатација се зголемија и до 100%. На пример, надоместокот за обоени метали се зголеми од 2% на 4%, а за мермерот на 5%.
Нацрт-законот за рударство, кој е во јавна расправа, предвидува уште построги правила, вклучувајќи казнени камати и можност за раскин на концесија при неплаќање. Целта е одржливо рударство со транспарентно работење и строги еколошки правила.
Рударството е најголем работодавач во неколку општини, а приходите од концесиите имаат директно влијание врз нивниот развој:
Македонска Каменица: Рудникот САСА е најголем работодавач со речиси 790 вработени. Во 2024 година, приходите од концесиите изнесуваа 107 милиони денари (околу 1,8 милиони евра). Со новите тарифи, се очекуваат уште поголеми приходи.
Крива Паланка и Пробиштип: Компанијата Булмак ги управува рудниците Тораница и Злетово, вработувајќи над 800 лица. Во 2024 година, Крива Паланка инкасирала околу 40 милиони денари од концесии, а Пробиштип 23,7 милиони денари.
Радовиш, Конче и Штип: Рудниците Бучим и Боров Дол најавија исплата на концесиски надоместоци од речиси 181,7 милиони денари (околу 3 милиони евра) кон овие три општини.
Финскиот пример на општината Киттила, каде што најголемиот ски-центар Леви и златниот рудник Сурикусусико функционираат заедно, покажува дека рударството може да биде партнер, а не закана за туризмот. Со строга еколошка регулатива и транспарентна комуникација, рударството може да стане стабилен извор на приходи и работни места, додека туризмот продолжува да се развива.
