Мирјана Стеваноска, дипломиран правник со долгогодишно искуство, е носител на советничката листа на движењето ЗНАМ за Наша Македонија во Прилеп. Нејзиниот професионален ангажман во правната сфера го внесува во локалната политика, а нејзиниот фокус е на решавање на горливите проблеми на граѓаните преку конкретни и транспарентни мерки. Во ова интервју разговаравме за тоа како нејзината правничка позадина ѝ помага во борбата против неефикасноста на локалната самоуправа, кои мали иницијативи планира да ги преземе во првите шест месеци и како Прилеп може да се позиционира како регионален лидер користејќи ги своите уникатни културни и економски ресурси.
Разговараше: Виктор Азманоски
Азманоски: Како активен правник со долгогодишно искуство, кој не е дел од извршната власт, дали сметате дека вашиот статус ви дава поголема слобода да се борите за правата на граѓаните, бидејќи немате директен партиски притисок или обврски кон државните институции?
Стеваноска: Како правник со долгогодишно искуство сметам дека мојот статус ми овозможува да имам поголема слобода да се бориме за правата на граѓаните, особено кога станува збор за заштита на правата на маргинализираните групи и подобрување на правосудниот систем.
Мојата експертиза ми овозможува да ги разбирам правните рамки и процеси, како и да ги идентификувам областите каде што системот може да се подобри во интерес на граѓаните.
Преку политичката функција, би имала можност да донесувам одлуки кои ќе ги унапредат правата на граѓаните, особено во домените каде што правниот систем не функционира доволно ефективно.
Искористувајќи го моето искуство и познавање на правото, можам да барам правни реформи кои ќе доведат до поголема правна сигурност и праведност за сите.
Азманоски: Политичките партии често ветуваат големи проекти, но тие тешко се реализираат. Наместо тоа, набројте три мали, конкретни и лесно изводливи иницијативи што ќе ги превземете во првите шест месеци, а кои директно ќе го подобрат квалитетот на животот на прилепчани?
Стеваноска: Во првите шест месеци, како кандидатка за политичка функција, ќе се фокусирам на три мали, конкретни и лесно изводливи иницијативи кои директно ќе го подобрат квалитетот на животот на прилепчани:
Подобрување на инфраструктурата во градот: Ќе започнам со санација на најкритичните патишта и пешачки патеки во градот, кои се во лоша состојба. Ова ќе ја зголеми безбедноста и удобноста на граѓаните, а истовремено ќе го намали нивото на незадоволство од лошата инфраструктура.
Поддршка на локалните претприемачи и мали бизниси: Ќе иницирам програма за субвенции и поволни кредити за мали и средни претпријатија во Прилеп. Ова ќе им овозможи на локалните бизниси да се развиваат, да создаваат нови работни места и да го поттикнат економскиот развој на градот.
Почеток на проект за рециклирање и управување со отпадот: Ќе започнам иницијативи за едукација на граѓаните за важноста на рециклирање и ќе поставам дополнителни канти за селектирање отпад што ќе помогне во намалување на загадувањето и ќе ја зголеми еколошката свест.
Овие три мерки се практични, брзи за имплементација и ќе имаат директен позитивен ефект врз животниот стандард на прилепчани.
Азманоски: Прилеп е познат како град на културата, уметноста и тутунот. Како планирате да го искористите културното и историското наследство на градот за да ја поттикнете економијата и да привлечете туристи, а при тоа да не ја занемарите традиционалната индустрија?
Стеваноска: Мојата стратегија ќе се фокусира на интеграција на културното и историското наследство на Прилеп во економската и туристичката понуда на градот, без да се занемари традиционалната индустрија како што е тутунот. Еве како тоа би го реализирала:
Развивање на културен и историски туризам: Прилеп има богатство на историски споменици и културни локалитети, како што се тврдината Маркови Кули и манастирите. Ќе создадам програма за промоција на овие туристички атракции преку организирани тури, фестивали и настани. Истовремено ќе работам на подобрување на инфраструктурата околу овие места за да се олесни пристапот на посетителите.
Соработка со традиционалните индустрии: За да не ја занемариме традиционалната индустрија, ќе предложам иницијативи кои ќе го поврзат тутунот и културното наследство. Пример, можеме да создадеме туристички патеки кои ќе ги комбинираат посетите на културни локалитети со обиколки на тутунските плантажи и фабрики, каде туристите ќе имаат можност да дознаат повеќе за процесот на производство и значењето на тутунот. Исто така, ќе се работи на модернизација на тутунската индустрија за да продолжи да биде конкурентна.
Економски импулс преку креативната индустрија: Ќе се инвестира во простор за уметнички галерии, работилници и изложби, што ќе овозможи дополнителни приходи преку продажба на уметнички дела и сувенири, поврзани со традиционалното наследство.
Азманоски: Како личност со богато правничко искуство, дали можете да ни објасните кои се најголемите пречки за ефикасноста на локалната самоуправа? Дали ќе се борите против корупцијата и непотизмот само со правни мерки или имате и други конкретни механизми?
Стеваноска: Како личност со богато правничко искуство, добро сум запознаена со предизвиците на локалната самоуправа. Можам да ги идентификувам следните клучни пречки:
Нејасни и комплицирани процедури: Административниот систем често е спор, неорганизиран и премногу бирократски, што ја намалува брзината на донесување одлуки и го одложува решавањето на проблемите на граѓаните.
Корупција и непотизам: Овие две појави ја поткопуваат довербата на граѓаните. Непотизмот го намалува квалитетот на услугите што се пружаат, бидејќи на позиции се поставуваат лица без соодветни компетенции.
Недостаток на транспарентност и отчетност: Кога одлуките на локалната самоуправа не се доволно транспарентни, тоа води до недоверба и можност за манипулација.
Секако, борбата против корупцијата и непотизмот ќе биде еден од моите основни приоритети. И покрај тоа што правните мерки се неопходни, има и други конкретни механизми што ќе ги применам:
Изградба на систем за отчетност и транспарентност: Ќе иницирам создавање на онлајн платформи каде граѓаните и медиумите ќе можат да следат и анализираат трошење на јавни средства, како и напредок на проектите во реално време.
Програми за едукација и етика во јавните институции: Ќе иницирам редовни обуки за службениците за етика, правна одговорност и антикорупциски практики.
Избор на функционери преку транспарентни процеси: Ќе инсистирам на целосна транспарентност при изборот на јавни функционери, каде што ќе се користат јасни и објективни критериуми, наместо политички влијанија или непотизам.
Азманоски: Младите сѐ повеќе го напуштаат Прилеп. Што ќе направите за да ги задржите во градот, освен што ќе ветувате работни места? Дали планирате да воведете програми за поддршка на младите претприемачи или ќе работите на подобрување на социјалниот и културниот живот?
Стеваноска: За да ги задржиме младите во Прилеп, ќе се фокусирам на комплексни мерки кои ќе обезбедат не само работни места туку и услови за личен и професионален развој:
Поддршка за младите претприемачи: Ќе воведам програми за субвенции и поволни кредити за млади луѓе кои сакаат да започнат сопствени бизниси. Ќе обезбедиме менторство и простор за ко-работење и иновации.
Развој на социјален и културен живот: Ќе инвестирам во создавање на простор за културни и уметнички настани, како и за млади љубители на музика, театар и уметност. Ќе иницираме активности кои ќе ги привлечат младите да учествуваат во јавниот живот на градот.
Едукација и врски со индустријата: Ќе работам на создавање на програми за стажирање и партнерства со компании кои ќе ги вклучат младите во практичното образование и ќе им понудат шанси за работа по завршувањето на школувањето.
Младински центри и инфраструктура: Ќе изградиме и уредиме младински центри и простори за активизам и рекреација.
Овие мерки ќе создадат привлечни услови за младите да останат во Прилеп и да се развиваат професионално и социјално во својот роден град.
Азманоски: Како жена во политиката, со што сте се соочиле на патот до носител на листа? Дали сметате дека Прилеп е подготвен да има жена како главен носител на промените во градот?
Стеваноска: Како жена во политиката, се соочив со различни предизвици, особено со стереотипите и предрасудите кои често се поставуваат пред жените во лидерските позиции. На патот до носител на листа важно беше да се докаже мојата компетентност, посветеност и капацитет за водење, а не само да се истакнувам поради мојот пол. Жените во политиката често треба да покажат повеќе од мажите за да добијат исто признание и доверба.
Сметам дека Прилеп, како и многу други места, поминува низ процес на промени во свеста на граѓаните и сѐ повеќе се прифаќаат идеи и личности без оглед на пол. Градот има сериозен потенцијал да ги прифати жените како носители на важни промени, особено ако се фокусираме на транспарентност, инклузивност и вистинска грижа за интересите на сите граѓани. Прилеп е подготвен за една жена да биде главен носител на промените, ако таа има визија, стратегија и поддршка од заедницата. Во политиката треба да се фокусираме на компетентноста и способноста за решавање на проблемите, а не на полот.
Азманоски: Што е она што Прилеп го има, а другите градови го немаат? Како ќе го искористите тој „џокер“ за да го позиционирате Прилеп како лидер во регионот?
Стеваноска: Прилеп има неколку уникатни карактеристики што го прават посебен, а кои не се присутни во другите градови. Нашиот „џокер“ е комбинацијата од:
Културно и историско наследство: Тврдината Маркови Кули, манастирите и црквите го прават градот важен културен и туристички центар.
Традиционална индустрија: Тутунот е многу важен за економијата во Прилеп, а оваа индустрија и поврзаните занаети се уникатни за регионот. Прилеп е еден од најпознатите производители на тутун во Македонија и има долгогодишна традиција.
Природни убавини: Прилеп е опкружен со планински области кои се идеални за развој на еко-туризам и активен одмор.
Како да го искористам овој џокер?
Развој на културен и историски туризам: Ќе го промовирам Прилеп како туристички центар за историски и културни настани.
Тутунската индустрија како бренд: Ќе ги промовирам производите од тутунската индустрија како и дополнителните вредности што ги носи оваа индустрија и ќе го поставам Прилеп како лидер во производството на квалитетен тутун.
Развој на еко-туризам: Ќе инвестирам во развој на искористување на природните убавини, во развој на патеки за пешачење, велосипедизам, параглајдерство и други активности што ќе ги привлечат љубителите на природата и авантуристите.
Со комбинирање на овие уникатни ресурси, Прилеп може да се позиционира како регионален лидер во туризмот, индустријата и природата, што ќе го зголеми неговото економско и културно влијание.
